Zwangerschap en bekkenproblematiek
Tijdens de zwangerschap, gedurende de bevalling en de eerste weken na zwangerschap bestaat er een verhoogde kans op het ontstaan van pijn in het bekkengebied. Nemen deze pijnklachten duidelijk toe tijdens en/of na bewegen dan zou er sprake kunnen zijn van bekkenpijn. Maar wat is bekkenpijn nu eigenlijk precies.
Tijdens de zwangerschap vindt er onder invloed van zwangerschapshormonen een natuurlijke verweking van de gewrichtsbanden in het lichaam plaats. Vooral de banden rond het bekken kunnen soms door deze verweking niet meer voldoende steun geven aan de bekkengewrichten en raken overbelast.
In sommige gevallen kan deze overbelasting leiden tot pijnklachten en problemen bij het bewegen in het dagelijks leven. We spreken dan van bekkenpijn. Deze (pijn)klachten bevinden zich meestal in het gebied van schaambeen, liezen, heupen, billen en onderrug. Daarnaast kan men last hebben van extra vermoeidheid door pijn. De plaats en de ernst van de klachten kunnen per persoon en per zwangerschap verschillen.
Het bekken bestaat uit drie botten die zeer stevig aan elkaar verbonden zijn; de twee bekkenvleugels (iliacum) en het heiligbeen (sacrum).
Aan de voorkant van het bekken, waar de twee bekkenvleugels samenkomen, bevindt zich een sterk gewricht , de symfyse (symphysis pubis). Aan de achterkant van het bekken zitten de twee gewrichten die de bekkenvleugels verbinden met het heiligbeen. Deze gewrichten zijn de sacroiliacale gewrichten (SI-gewrichten = sacroiliac joints).
Het bekken vormt je basis.
In het bekken bevinden zich naast je voortplantingsorganen ook je blaas en je darmen. Onder in je bekken zitten de bekkenbodem; deze ondersteunen je bekkenorganen en ondersteunen je bewegingen.
In je bekken voel je, leef je, baar je, heb je seks. Op je bekken zit je. Je bekken vormt ook de verbinding tussen je romp en je benen, waardoor je kan lopen en staan.
De term bekkenpijn beschrijft de pijn in de bekkengewrichten.
Tijdens een zwangerschap maakt het lichaam hormonen aan die zorgen voor ontspanning (verweking) van de ligamenten (sterk lichaamsweefsel dat de gewrichten bij elkaar houdt). De gewrichten worden zo wat losser en flexibeler. Op die manier kan de baby makkelijker door het bekken tijdens de geboorte.
Bekkenpijn kan optreden in de zwangerschap, tijdens de bevalling ontstaan en/of voortduren in de periode na de bevalling. De intensiteit en de plaats van de pijn kan variëren tijdens de zwangerschap en kan verschillen van pijn in eerdere zwangerschappen. Hoewel de pijn vaak na de bevalling snel afneemt en de meeste vrouwen weer goed herstellen, houden sommige vrouwen langdurig problemen waardoor ze minder belastbaar zijn. Goede therapie en steun van je omgeving is dan erg belangrijk.
Let op: pijn wordt vaak pas ervaren na enige tijd zoals nà 10 minuten staan, 20 minuten zitten of 60 minuten liggen.

Hoe herken je bekkenpijn.
In de zwangerschap maakt je lichaam hormonen aan die alle gewrichtskapsels en -banden wat soepeler maken, ook je bekkengewrichtskapsels en -banden. De bekkenkapsels en -banden zijn normaal heel stevig. Ze houden de bekkenbotdelen goed bij elkaar. Maar om de bevalling makkelijker te laten verlopen worden de bekkengewrichten beweeglijker zodat het bekken beter de baby kan laten passeren. Deze hypermobiliteit (ook wel bekkeninstabiliteit genoemd) kan bekkenklachten / bekkenpijn veroorzaken. Pijn kun je op verschillende plaatsen in/rond het bekken voelen: zoals aan de achterkant van je bekken(zie tekening) met uitstraling naar de zijkant of achterkant van je bovenbenen. Ook in je liezen, op het schaambot of in je bekkenbodem zelf. Bij het stuitje wordt vaak pijn gevoeld.

Bekkenpijn is vooral merkbaar tijdens en na dagelijkse houdingen en bewegingen, zoals:
- lang in dezelfde houding zitten, staan en/of liggen
- (trap)lopen
- omdraaien in bed
- op èèn been staan (bijvoorbeeld afstappen van de fiets of broek aantrekken)
- vrijen
- bukken/tillen
- autorijden
- fietsen
De pijn en de daaruit voortvloeiende vermoeidheid kunnen gevolgen hebben voor het deelnemen aan gezinsleven, werk, sociaal leven en sport. Veel vrouwen met bekkenpijn merken dat zij zich in het dagelijks leven minder vanzelfsprekend kunnen bewegen. Onbewust wennen zij zich een verkeerde houding aan om het bekken te ontzien, maar vaak blijkt dit juist averechts te werken en nemen de klachten hierdoor alleen maar toe. Een oefentherapeut kan helpen om een voor het lichaam zo gunstig mogelijk houdings- en bewegingspatroon aan te leren, waardoor het bekken minder wordt overbelast.
Wanneer heb je therapie nodig?
Wanneer je merkt dat je geen controle meer hebt over je lichaam, wanneer de pijn je hindert bij het doen van je dagelijkse activiteiten, is het verstandig dat je een therapeut zoekt, gespecialiseerd in bekkenpijn tijdens de zwangerschap, die je helpt je klachten en bekken onder controle te krijgen.
De volgende oefeningen kan je niet makkelijk uitvoeren bij bekkenpijn/instabiele bekkengewrichten
Oefening 1: Been Liften
- Ga liggen op je rug en strek je benen.
- Probeer een van je benen gestrekt een decimeter op te tillen en leg het weer neer.
- Doe hetzelfde met het andere been, ook dit been hoort makkelijk en licht aan te voelen als je geen bekkenklacht hebt.
Oefening 2: Been Liften met ondersteuning
Als de vorige oefening moeilijk is, als het pijn doet, of als je niet je been kan tillen in deze positie: probeer je been dan te tillen terwijl je met je handen je heupen zacht naar elkaar duwt. Is dat makkelijker? Je symptomen worden waarschijnlijk veroorzaakt doordat je SI-gewrichten en/of de symfyse te makkelijk bewegen, die zijn normaal heel stijf en een klein beetje beweging teveel voelt al als erg onaangenaam.
Oefening 3: In stand iets wegschuiven
Probeer als je staat een klein voorwerp, bv een stuk papier, met je voet weg te schuiven. Een plotselinge pijn in je bekken/symfyse/liezen geeft aan dat je bekken niet zo stevig is als anders en je per ongeluk verkeerde spieren gebruikt om het ‘goed bij elkaar te houden’. Dat is niet vreemd, je had eerst een heel stevig bekken en gebruikte dezelfde spieren zonder problemen. Omdat je bekken is veranderd door zwangerschap of bevalling is het nu beter om andere spieren te gebruiken.
Oefening 4: Spreiden van de benen
- Ga op je rug liggen met je benen gestrekt. Buig je knieën, maar houd je voeten plat op de vloer.
- Probeer je knieën uit elkaar naar de vloer te bewegen.
- Voor iemand met pijn in het bekken, kan deze oefening variëren van ongemakkelijk tot uiterst pijnlijk. U kunt last hebben in het schaambeen of de binnenkant van de dijen bij de lies, of achter je heupen.
Oefening 5: Zit een tijdje op een harde stoel.
Zitten is voor veel bekkenpatiënten na een bepaalde periode pijnlijk, bv na een uur. Als je pijn krijgt in je stuitje, kan dit worden veroorzaakt doordat spanning in de bodem van je bekken het stuitje in een verkeerde hoek trekt.
